Na een ongemakkelijke stilte zegt hij: ‘Je moet op een gegeven moment wel dóórgaan’. Van binnen vlamt een vertrouwde ergernis weer op. Ja bedankt, denk ik bij mezelf. Waarmee precies? En hoe dan? Maar die verwijtende vragen stel ik niet hardop. In plaats daarvan roer ik zwijgend in m’n cappuccino en knik ik instemmend.

In de ruim elf maanden sinds Anna’s overlijden ben ik zeker evenzoveel malen aan dit blog begonnen. Sinds het blog waarin ik afgelopen maart de lancering van hoestie.nu aankondigde, voelde ik de druk toenemen om iets te schrijven. En niet alleen de druk: ook de behoefte. Het was een vreemde vorm van writer’s block: geen wit scherm met een ongeduldig knipperende cursor maar onsamenhangende stukken tekst die het steeds nèt niet waren. Ze sloegen de plank mis. Ze waren te analytisch. Of juist te persoonlijk.

Ik stelde mezelf deadlines op betekenisvolle dagen: eerst moest het blog een half jaar na Anna’s afscheid klaar zijn. Toen dat niet lukte: op onze trouwdag. En daarna: op mijn verjaardag. Maar ik kwam niet verder dan schaven aan zinnen die ik eerder schreef en geërgerd mijn laptop dichtklappen. Waarom lukte het me niet meer?

Luchtbel

Het antwoord kwam, zoals zo vaak, toen ik eigenlijk over iets anders aan het nadenken was: over het advies om ‘dóór te gaan’. Om precies te zijn: toen ik later die avond niet kon slapen en de opmerking aan het herkauwen was. Hij bedoelde het vast goed maar de opmerking riep allerlei moeilijke vragen bij me op.

Ik bén toch al aan het doorgaan?

Of doe ik het misschien verkeerd?

Wat bedoelde hij er nou precies mee?

Waarméé moet ik dan doorgaan?

Die laatste vraag maakte iets bij me los. Een dilemma dat zich verborgen had gehouden in de donkere diepten van mijn geest schoot als een ontsnapte luchtbel omhoog naar de oppervlakte van mijn bewustzijn.

Moet ik eigenlijk wel doorgaan met bloggen?

Ineens realiseerde ik me waarom mijn blog maar niet had willen lukken. Die dieper liggende vraag – of ik überhaupt nog blogs wilde schrijven – had mijn pogingen gefrustreerd en moest éérst beantwoord worden. Maar dat antwoord lag niet voor de hand.

Aan de ene kant: deze website was Anna’s initiatief en Anna is er niet meer. Ze heeft hier geschreven wat ze wilde schrijven, gedeeld wat ze wilde delen. In de moeilijke weken voorafgaand aan haar overlijden zei ze weleens: ‘Als mensen straks willen weten wat belangrijk voor mij was, dan moeten ze mijn blogs maar lezen’. Die blogs zijn háár woorden, háár dilemma’s en háár ideeën. Haar eigen zuurverdiende inzichten. Kan ik daar nog iets aan toevoegen?

Ik ben – voor zover ik weet – niet ziek en dus kan ik niet schrijven vanuit dat perspectief: ik ben geen lotgenoot voor Anna’s lotgenoten. Misschien is het daarom tijd om haar pagina te laten voor wat ‘ie is. Ik zou ‘m dan natuurlijk wel in de lucht houden, zodat de nalatenschap van mijn lieve schat haar lotgenoten ook in de toekomst nog kan helpen.

Perspectief

Maar aan de andere kant: hoestie.nl gaat niet over Anna. Het gaat eigenlijk niet eens over ziekte. Het gaat over communicatiebarrières tussen mensen. Over hoe aannames zorgen voor afstand. Over contact met naasten in geval van leed. Ik kan niet spreken vanuit het perspectief van een patiënt maar wél vanuit dat van partner en nabestaande. En, net als ziekte, gaat ook rouw gepaard met aannames die open contact in de weg staan – en dat gaat twee kanten op.

Ik bedacht me bijvoorbeeld dat ik de laatste maanden feestjes heb bijgewoond waar bijna iedereen van Anna’s overlijden wist, maar niemand vroeg hoe het met me ging. Op zulke avonden vroeg ik me af waarom. Misschien was het gemakkelijker om het onderwerp – of mij – te vermijden. Misschien wilden ze de sfeer niet verpesten. Of misschien interesseerde het hen gewoon niet.

Aannames.

En neem nou mijn overpeinzingen over de goedbedoelde adviezen om ‘door te gaan’. Misschien bedoelden ze dat ik door moet gaan met wat ik deed voordat Anna ziek werd of zelfs voordat ik haar ontmoette – alsof het allemaal nooit is gebeurd. Misschien probeerden ze te polsen of ze alweer aansluiting konden vinden – of het moment al aangebroken was om weer over gewone dingen te praten.  Misschien bedoelden ze wel: zoek een baan en een nieuwe levenspartner. Of misschien wisten ze niets te zeggen en vulden ze zo gewoon de stilte op.

Nog meer aannames.

Ik herinnerde me iets dat Anna vaak zei: ‘Wanneer je met de vinger wijst, wijzen er drie terug naar jezelf’. Ik had op die feestjes natuurlijk ook zélf het contact op kunnen zoeken. Ik had kunnen vragen hoe het met hén gaat. En wanneer iemand me weer eens adviseerde om door te gaan, had ik kunnen vragen wat ze daar eigenlijk mee bedoelden. Of had ik kunnen delen wat het met me doet wanneer ze dat zeggen. Zoals Anna dat deed. Anna wilde mensen helpen om gelijkwaardigheid te herstellen, om beslissingen te nemen op basis van liefde in plaats van angst, en om sympathie om te buigen naar empathie.

Nee, dat wilden we allebei.

Plotseling stond het als een paal boven water dat ik wil doorgaan met dit blog – met de reis die ik sámen met Anna ben begonnen.

Onder het kopje partnerperspectief blijf ik schrijven over de onderbelichte rol van de partners. En onder het nieuwe kopje rouwkost ga ik vanaf nu schrijven over nabestaan. Maar altijd met een link naar communicatie, want hoestie.nl wordt geen blog over partners of rouw, net zomin als het een blog over kanker was. Het wordt geen blog over mij, net zomin als het een blog over Anna was. Het is en blijft een blog over hoe aannames zorgen voor afstand tussen mensen, en over hoe we die een beetje kunnen verkleinen.

Dáármee ga ik door.

Gaan jullie mee?

Door: Bram

aannames, doorgaan, drempels, rouw

---

---