Gastblog van Vanessa

“…of andere echte familie!”

Ehm…

Vol ongeloof hapte ik naar adem.

En het was niet de laatste keer: ik kreeg van verschillende personen zulke reacties. Lieve, intelligente en warme personen die dicht bij me staan. Ze bedoelden het goed. Maar snappen ze eigenlijk wel hoe kwetsend zo’n opmerking is?

De reacties op mijn verdriet hebben me verrast.

Mijn lieve vriendin M. was overleden en ik wilde getroost worden. Ik wilde erkenning voor mijn verdriet. Maar in plaats van een schouder om even op te leunen (waar ik soms letterlijk om vroeg), kreeg ik het gevoel dat ik niet alleen M. verloren had maar ook een hele hoop andere mensen.

Maar ja, wat wil je…

Stilstaan bij de dood is nu eenmaal niet voor iedereen vanzelfsprekend. Dat was voor mij trouwens ook niet altijd zo. Maar er is een moment geweest waarop ik de dood in de ogen heb gekeken.

Ik was 18 jaar en lag kantje boord, zoals dat dan heet, door een ingrijpend ongeval. De impact daarvan was enorm. Life changing. Het zorgde voor een omslag in mijn kijk op het leven en vooral in mijn hart. Tot diep in mijn vezels voelde ik levenslust. Puur, zuiver en glashelder.

Levenslust die keihard door mijn aders ging stromen zoals nooit daarvoor en dat tot op de dag van vandaag.

Ik ben het leven gaan ‘vreten’. Met open ogen en hart. De bewustwording van mijn eigen sterfelijkheid heeft mij een levenskracht gegeven die niet te stuiten is. Die groeit en gevoed wordt door alle prachtige dingen die het leven brengt. Zoals de passie waarmee ik werk en liefheb. Die levenslust stuwt mijn missie voort om mensen te leren hoe het leven is en kan zijn. Daarmee was de docent in mij geboren. In mijn werk als docent levensbeschouwing en filosofie neem ik mijn leerlingen mee op het avontuur dat leven heet. Wat een rijkdom om werk met zoveel zingeving te kunnen doen.

Maar die levenslust loopt gaandeweg ook deuken op, omdat het leven in al zijn facetten natuurlijk niet altijd leuk is. Op zijn zachtst gezegd. Ik verlies mensen om me heen. Ben afgewezen en gekwetst door mensen die ik liefhad. De levenslust zorgt er gelukkig wel voor dat ik hiermee kan omgaan. Meestal.

Ik heb er lang geleden al voor gekozen om het leven bewust aan te gaan met open ogen. De pieken én de dalen die het leven met zich meebrengt. Ik zou niet anders meer kunnen of willen.

Samen de dood in de ogen kijken

Ik zat naast M. toen ze op sterven lag. Als je van zó dichtbij het einde deelt, dan raakt dat je dieper dan alles wat je samen ooit ervaren hebt.

Ik verloor mijn vriendin die meer geheimen van me kende dan ieder ander. Mijn vriendin met wie ik tot diep in de nacht kon bomen over het leven, in alle glorie en ellende. Mijn vriendin die me heeft zien groeien en ontwikkelen, jarenlang. En andersom. Van meisjes van negentien tot volwassen vrouwen, moeders van prachtige kinderen, en bevlogen docenten.

Ze wist wat mij nu nog steeds beweegt en ik wist wat haar vlam aanwakkerde. Ze kende mijn echte ik, in goede en minder fraaie tijden. Ze was getuige van vele tranen, wanhoop, verdriet, hoop, liefde, flauwekul en lachen tot je in je broek piest.

Zo’n vriendschap vormt je. Het is een cadeau van het leven. Aan elkaar en aan jezelf. De verbondenheid met elkaar en de liefde voor elkaar zijn de mooiste geschenken die we onszelf hebben gegund en gegeven.

Wat een machtig en rijk, maar ook onbeschrijflijk verdrietig gevoel!

Je hebt veel en dus verlies je veel

“Maar gelukkig is het niet je echte familie…”
Het voelt drie jaar na dato nog steeds als een grove belediging dat ik zo’n opmerking onder ‘sympathie’ zou moeten schalen.

Ik ben me bewust van de gekleurde bril die ik hierin draag. Familie, die krijg je. Een bloedband betekent iets. Toen mijn grootvader overleed, was ik ontroostbaar. Het was een man die het woord levenskracht als middle name had; een man die mij altijd het gevoel heeft gegeven dat ik mocht zijn wie ik was. Hij was een van de weinige personen in mijn leven die hardop zei dat hij trots op me was. De liefde en verbondenheid maakten het verdriet rauw. Het grote verdriet en gemis voel ik, na bijna twee decennia, nog even heftig. Natuurlijk, een bloedband betekent veel.

Maar voor mij betekent familie méér dan een bloedband. De familie die ik heb gekozen, is voor mij van onschatbare waarde. Mijn sisters, mijn maten, mijn zelf samengestelde kring van mensen die van mij houden, in al mijn glorie en met al mijn fratsen, omdat ik ook van hen houd. Omdat we al jaren bewust kiezen om deel uit te maken van elkaars leven. We lachen, huilen, dromen, praten, zaniken, feesten en rouwen samen.

Doe ik nu hetzelfde als de mensen die de opmerking uit de titel maakten? Zeg ik nu dat het overlijden van iemand uit mijn vriendenkring erger is?

Zullen we anders gewoon stoppen met die oneerbiedige krachtmeting en in plaats daarvan elkaar gaan troosten? Want gaat het daar niet uiteindelijk om: er voor elkaar zijn wanneer we iemand verliezen?

Iets met bliksem en inslaan

Tijdens een van onze lange praatsessies bij het haardvuur vroeg Anna me of ik mijn perspectief als vriendin wilde delen met de lezers van dit blog. Ik voelde me vereerd en erkend. Wat hebben we het daar vaak over samen. Hoe is dat nou, om samen als vrienden deze bijzondere weg te bewandelen? Hoe is dat voor mij, gezien het feit dat ik nog maar net vriendin M. verloren ben aan dezelfde rotziekte?

In exact dezelfde week, ongeveer drie jaar geleden, vertelden M. en Anna me dat ze ziek waren en niet meer beter zouden worden. De bliksem sloeg in bij mij. En twee keer op dezelfde plek.

De pijn en het ongeloof zijn onbeschrijflijk. De eenzaamheid en het verdriet dat daarop volgde, zal ik wel onder woorden proberen te brengen door middel van een gesprek dat ik met M. had:

“Weet je dat als ik straks dood ben, ik al je geheimen met me meeneem? En jij dan de enige bent die mijn complete levensverhaal nog kent?”
“Ja dat weet ik. Bijzonder dat jij die informatie mee gaat nemen in je graf, maar hoe doe ik recht aan jouw levensverhaal?”
“Vertel het maar aan mijn kinderen als ze daar oud genoeg voor zijn.”

Die taak neem je natuurlijk niet licht op! WTF. Jij gaat dood en ik nog niet dus… doen we. Dat doen vriendinnen. In ieder geval déze vriendinnen.

De reacties die ik hierop kreeg, waren ook niet bepaald voor de poes:

“Zou je niet wat afstand nemen?”
“Is dat nou jouw verantwoordelijkheid?”
“Dat zou ik nou nooit van iemand durven vragen zeg!”
“Besefte ze wel wat ze van je vroeg?”
“Vind je het niet vreselijk oneerlijk dat je je vriendinnen zo jong al verliest aan die ziekte?”

Eh nee. Dat vind ik niet oneerlijk. Eerlijkheid heeft er wat mij betreft niets mee te maken. Het is geen toestand die je bij een soort goddelijke gratie wel of niet krijgt. ‘Het leven’ is je niets verschuldigd. Het is geen ding. Geen persoon. Het leven is het leven. Klaar. En shit happens. Soms veel, soms minder. Maar uitgaan van een toebedeelde portie rechtvaardigheid in het leven, of juist een onthouding daarvan, is een gemiste kans. Een gemiste kans om het leven in haar volledigheid te ervaren. Om jezelf te ontwikkelen en te ontstijgen.

Rise Above

Wat ik wel begrijp, is het machteloze gevoel dat verlies met zich meebrengt. De kwaadheid op de situatie. Het diepe verdriet en het eenzame gevoel van achterblijven. Bedoelen mensen dát dan als ze hun welgemeende reacties geven? Maar bedenken wat mensen precies bedoelen is lastig, zeker als je verdriet hebt. En alleen maar getroost wil worden.

Anderen hoeven mijn pijn niet te voelen; ik hoop dat ze nooit hoeven te weten hoe het is om te rouwen om een hartsvriendin. Ik had alleen liever niet van ze willen horen hoe het volgens hen zou moeten voelen. Ik had de ruimte willen krijgen. Of gewoon de vraag hoe het voor mij voelt. Of een simpele: “Sterkte”, terwijl ik word aangekeken. Weet je niet wat je moet zeggen? Zeg dan: “Ik weet niet wat ik moet zeggen maar ik vind het erg voor je”. Zoiets. Iets. Maar niets zeggen of mijn verdriet kleiner proberen te maken door het te vergelijken, maakt het alleen maar groter.

Cadeautjes van het leven

Deze vriendschappen stonden – en staan – niet alleen maar in het teken van afscheid nemen en de dood, maar juist van het leven. Van ons eigen leven en van ons leven samen waarin we een plek voor elkaar vrij gemaakt hebben en koesteren. Van verdiepen en verbinden. Het leven met intense vriendschap is buitengewoon rijk. Een cadeau van het leven.

Neem jij dit cadeau aan?

Over Vanessa: De wereld en de mensen daarin leren kennen en begrijpen: dat is mijn missie. Daarvoor ga ik soms tot het naadje. Verbinding en écht contact vind ik belangrijk, ook als dat niet gemakkelijk gaat. Of misschien wel juist dan. Als docent levensbeschouwing/filosofie en maatschappijleer in het voortgezet onderwijs heb ik werk gemaakt van die missie. Als kind wilde ik de wereld redden. Ik ben maar met mezelf begonnen. En soms zie ik in de mensen om me heen dat ik in ieder geval de wereld een stukje mooier heb gemaakt. In mijn zoon bijvoorbeeld.

Ik heb iets te vertellen. Misschien kan je er iets mee, misschien ook helemaal niet. Ik wil mensen niet de les lezen maar ik ben en blijf natuurlijk wel een juf 😉 //Instagram//

Fotocredits: Bram

cadeautjes van het leven, de dood aankijken, levenslust, verlies, vriendschap

---

---